بررسی کشت مختلط سورگوم و شبدر برسیم

کشت مخلوط از یک سو یکی از روشهای افزایش تولید محصول با استفاده از عامل زمان می باشد و از سوی دیگر روشی در راستای نزدیک شدن بیشتر به نظامهای پایدار زراعی از طریق افزایش گونه ای و به تبع آن کاهش استفاده از نهاده های سینتیک می باشد. در جهت دستیابی به این هدف باید به روابط متقابل گیاهان با یکدیگر و با محیط زیست ، دقت لازم و کافی مبذول گردد. در همین راستا، آزمایشی در بهار سال 1376 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجراء گردید. در این آزمایش دو گیاه سورگوم و شبدر برسیم به صورت مخلوط کشت گردیدند. آزمایش در قابل بلوکهای کامل تصادفی با پنج تیمار، شامل کشت خالص سورگوم (t1)، کشت خالص شبدر برسیم (t5)، 75 درصد سورگوم 25+ درصد شبدر برسیم (t2)، 50 درصد سورگوم 50+ درصد شبدر برسیم (t3) و 25 درصد سورگوم 75+ درصد شبدر برسیم (t4) و چهار تکرار پیاده گردید. طرح بکار رفته، نیز روش جایگزینی بود. آتالیز رشد برای هر دو گیاه از طریق نمونه برداریهای هفتگی در طول چین اول انجام گردید و گرافهای مربوطه برای تجمع ماده خشک ، سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی رسم گردیدند. بر اساس نتایج حاصله مشخص گردید که گیاه سورگوم در تیمار چهارم حداکثر تجمع ماده خشک ، cgr و rgr را دارا بود. به طوری که کاهش نسبت شبدر در ترکیب ، باعث کاهش معیارهای فوق در این گیاه شد. در حالی که حداکثر تجمع ماده خشک ، cgr و rgr در مورد شبدر از کشت خالص بدست آمد و با افزایش نسبت سورگوم در ترکیب ، رشد بوته های شبدر کمتر گردید. از نظر تولید میانگین بیوماس کل در سه چین تیمارهای اول تا پنجم به ترتیب از حداکثر تا حداقل بیوماس تولیدی را دارا بودند. بررسی جداگانه علوفه برای چین ها نشان داد که چین دوم دارای حداکثر بیوماس بوده و به ترتیب چین های اول و سوم در رده های بعدی قرار گرفتند. ler تیمار دوم (1/14) بیشتر از سایر ترکیبات کشت مخلوط بود. ترکیبات مربوط به تیمارهای سوم و چهارم، ler در حدود یک را نشان دادند. تیمار دوم از rvt بیشتر از یک و تیمارهای سوم و چهارم از rvt کمتر از یک برخوردار شدند. سورگوم دارای اثر رقابتی شدیدتر (3/3) بر روی شبدر برسیم بود، در حالی که شبدر رقیب ضعیفی برای سورگوم بوده و فشار رقابتی آن برابر 0/33 بدست آمد. منحنی عملکرد گروهی نشان داد که نسبتهای پایین از گیاه شبدر در ترکیب کشت مخلوط به ler بالاتر از یک منجر شده، ولی افزایش نسبت آن از حدود 50 درصد به بعد باعث کاهش ler کشت مخلوط در وضعیت طرح جایگزینی می گردد.